Organisaties moeten steeds beter kunnen samenwerken. In ziekenhuizen bieden we de benodigde zorg liefst zo efficiënt mogelijk; het vraagt afdelingsoverschrijdend teamwork. Woningbouwverenigingen geven hun woningen in beheer bij een samenwerkingsverband van bouwbedrijven en installateurs, dat het onderhoud en klachtenbeheer doet. Bij thuiszorgorganisaties verzorgen verschillende collega’s dezelfde cliënt en bewegen ze zich tussen huisarts, Wmo en andere disciplines. Het zijn allemaal ontwikkelingen die groepen mensen een gezamenlijk doel of taak geven, en in veel gevallen laten samenwerken in een team.
Een team is een groep mensen die gezamenlijk een afgebakende taak of doel nastreeft. Maar een groep met mensen die allen aan hetzelfde doel werken, is nog niet automatisch een team. Vertrouwen is een belangrijke voorwaarde voor optimaal presterende teams. Het is helaas niet altijd aanwezig. Maar al te vaak zeggen teamleden niet wat er eigenlijk gezegd moet worden, omdat ze elkaar niet (volledig) vertrouwen. Vertrouwen, en daarmee je kwetsbaar durven opstellen, is de basis voor het voeren van constructieve gesprekken. Bijvoorbeeld over wat het beste is voor het bedrijf, de instelling of organisatie. Gesprekken die niet gaan over wie we zíjn, maar over wat we dóen. En dat geeft teamleden het gevoel dat ze meedoen en ertoe doen. Het maakt ze betrokken. En in de huidige tijd van hoogconjunctuur en schaarste op de arbeidsmarkt zijn betrokken teamleden voor elke organisatie of instelling van groot belang.
Symptomen waaruit is af te leiden dat er een gebrek aan vertrouwenbestaat: teamleden verbergen zwakke kanten, er wordt niet om feedback gevraagd, er is twijfel om hulp te bieden, intenties van teamleden worden ingevuld zonder toets of het klopt, men gebruikt elkaars sterkten niet (men kent ze ook niet), oud zeer wordt gekoesterd, we nemen liever niet dan wel deel aan bijeenkomsten. Dit heeft tot gevolg dat het team er niet uit haalt wat erin zit.
Maar hoe cultiveer je onderling vertrouwen om teamleden psychologische veiligheid te laten ervaren? Zodat ze in die veilige omgeving hun kwetsbaarheden durven tonen, daarmee aan het werk kunnen en uiteindelijk het beste in zichzelf bovenhalen?
Het is niet eenvoudig om het begrip vertrouwen te duiden. Een team bestaat uit allemaal individuen, ieder met eigen opvattingen, (beperkende) overtuigingen, helpende- en niet helpende gedachten, ervaringen en levenslessen over dat grote begrip vertrouwen. En als vertrouwen dan zo belangrijk is voor het succes van de onderneming, waar beginnen we dan? In mijn praktijk komt dit onderwerp regelmatig terug. Ik heb een bruikbare vertaling gevonden van dr. Brené Brown. Als hoogleraar aan de Universiteit van Houston deed zij onderzoek naar kwetsbaarheid, moed en schaamte. Haar opgedane inzichten heeft ze praktisch verwoord.
Vertrouwen in een ander ontstaat en wordt vergroot als we elkaars grenzenrespecteren. En als je die grens niet goed kent, heb je daarnaar te informeren. Je bent betrouwbaar, je doet wat je zegt en bent je bewust van je vaardigheden en beperkingen, zodat je niet te veel belooft en in staat bent te doen en te leveren wat je hebt toegezegd. Je neemt verantwoordelijkheid en ziet je eigen fouten onder ogen, bied daarvoor je verontschuldiging aan, je zoekt geen excuses en geeft niet de ‘schuld’ aan anderen. Je deelt geen informatie of ervaringen waarvan is gevraagd die voor je te houden. Je behandelt die informatie met vertrouwelijkheid. Collega’s moeten erop kunnen vertrouwen dat die informatie niet gedeeld wordt. Als teamlid kies je voor moed boven gemak, je kiest voor wat juist is in plaats voor leuk, snel of gemakkelijk en dus voor integriteit. Je brengt je normen en waarden in praktijk. We praten niet over elkaar, maar met elkaar. Teamleden die elkaar vertrouwen, weten dat het in meningsverschillen niet om hen persoonlijk gaat maar om wat het beste is voor het project, team of bedrijf. We oordelen daarin niet en we kunnen vragen om wat we nodig hebben om goed te functioneren, zonder dat we daarvoor worden veroordeeld. We ontvangen communicatie ruimhartig en geven de breedst denkbare interpretatie aan wat er wordt gezegd.
Gesprekken over vertrouwen zijn zelden constructief. Maar als we meer betekenis geven aan het begrip, zien we ineens wat we anders kunnen doen om dat vertrouwen te bevorderen. En besef: ‘vertrouwen komt te voet en gaat te paard’.
Gerelateerde blogs
- Organisaties in beweging
- Organisatieverhaal
- Vrijheid in werken, hoe beheers je dan de variatie?
- De kracht van de onderstroom
Share this Post